PEN International, PEN Myanmar ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ စာေပေလာက

Poets, Essayists, Novelists ဆိုတဲ့ စကားလုံးေတြရဲ႕ အစ ကိုယူထားခဲ့တဲ့ PEN အဖြဲ႕အစည္းကို ကလပ္တစ္ခုအေနနဲ႕ အဂၤလိပ္စာေရးဆရာ ျပဇာတ္ေရးသူ ကဗ်ာဆရာမတစ္ဦးျဖစ္တဲ့  Catherine Amy Dawson Scott က (၁၉၃၂) စာေပႏိုဗယ္ဆုရွင္ စာေရးဆရာ ႏွင့္ ျပဇာတ္ေရးသူ John Galsworthy နဲ႕အတူ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ လန္ဒန္ျမိဳ႕မွာ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတာ့ PEN ဟာ Poets, Playwrights, Editors, Essayists, Novelists’ ကို ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

• စာေရးဆရာေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကား နားလည္မွဳ နဲ႕ အသိပညာပူးေပါင္းဖလွယ္ေရး တိုးျမွင့္ေစေရး၊
•  ကမၻာ့ယဥ္ေက်းမွဳ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္စာေပဟာအဓိကအခန္းက႑မွအေရးပါေၾကာင္း ပိုမိုအာရုံ စိုက္လာေစဖို႕အတြက္ ကမၻာလုံးဆိုင္ရာစာေရးဆရာအသိုင္းအ၀ိုင္း တစ္ခုတည္ေဆာက္ေရး
• ေခတ္သစ္ကမၻာမွာ ျခိမ္းေျခာက္ခံလာရတဲ့ စာေပေလာက ရွင္သန္ရပ္တည္ျခင္းကို ကာကြယ္သြားရန္ 

 ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ ေတြ နဲ႕ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ PEN ဟာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ မတိုင္မီထိ International PEN ဆိုတ့ဲအမည္နဲ႕ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ျပီး ေတာ့ ၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ PEN International လို႕ တရား၀င္ အမည္ေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ PEN International အဖြဲ႕ၾကီးဟာ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ UNESCO အဖြဲ႕ၾကီးတရား၀င္ အၾကံေပး နဲ႕ The Economic and Social Council အဖြဲ႕ရဲ႕အထူးအၾကံေပး အေနနဲ႕ ကမၻာတစ္လႊားမွာရွိတဲ့ စာေရးဆရာမ်ားအတြက္ “လြတ္လပ္စြာ ေရးသားထုတ္ေဖာ္ခြင့္ (Freedom of Expression)၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး (Peace)ႏွင့္ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈ (Friendship)” တို႔ကို အေျခခံကာ စာေရးဆရာမ်ားရဲ႕ အခြင့္အေရးအတြက္ တက္ၾကြစြာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကိုယ္စားျပဳ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

John Galsworthy ဟာ အဖြဲ႕ၾကီးရဲ႕ ပထမဦးဆုံးေသာ PEN ဥကၠဌျဖစ္ခဲ့ျပီးေတာ့ လက္ရွိကာလထိ ဥကၠဌ စုစုေပါင္း ၂၄ ေယာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆုံး အဖြဲ႕၀င္ေတြအျဖစ္  Joseph Conrad, Elizabeth Craig, နဲ႕ ျမန္မာတို႕ရဲ႕ အလြန္ရင္းႏွီးေသာ စာေရးဆရာမ်ားျဖစ္တဲ့  George Bernard Shaw, နဲ႕ H.G. Wells တို႕ပါ၀င္ခဲ့ျပီးေတာ့ H.G. Wells ဟာ အဖြဲ႕ၾကီး ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္ ဥကၠဌ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

လန္ဒန္ျမိဳ႕မွာ ကလပ္တစ္ခုအေနနဲ႕ စတင္ခဲ့ PEN အဖြဲ႕ၾကီးဟာ ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္မွာ  PEN စင္တာေပါင္း ၁၄၅ ခု ထိ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါတယ္။

PEN International အဖြဲ႕ၾကီး ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ နဲ႕ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာေတြ ရဲ႕ ယုံၾကည္မွုနဲ႕ အမွန္တရား ကို အစဥ္တစ္စိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ျပီးေတာ့ ကာကြယ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ PEN/ Babara Gold Smith (Freedom to Write Award) ဆုကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ  အက်ဥ္းခ်ခံ စာေရးဆရာမ မသီတာ (စမ္းေခ်ာင္း) အား ပထမဆုံး အေနနဲ႕ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ျပီးေတာ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ေထာင္ထဲေရာက္ ဘေလာ့ဂါေနဘုန္းလတ္ ကို ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ လူရႊင္ေတာ္ ဇာဂနာနဲ႕ ကဗ်ာဆရာ ေစာေ၀တို႕ ႏွစ္ဦး Oxfam Novib/PEN Award for Freedom of Expression ဆုကို ခ်ီးျမွင့္ျခင္းခံခဲ့ၾကရပါတယ္။

ေဆာင္းပါးရွင္ Dennis Abrams က Publishing Perspectives ထဲက သူရဲ႕ေဆာင္းပါး After 15 Years, PEN International Finally Opens in Myanmar ထဲမွာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာ ေထာင္က လြတ္လာခဲ့တဲ့ ဆရာမ မသီတာ (စမ္းေခ်ာင္း) ရဲ႕ စဥ္ဆက္မျပတ္ ၾကိဳးပမ္း အားထုတ္မွဳေၾကာင့္ ၁၅ ႏွစ္အၾကာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ က ၁၃ ရက္ေန႕ထိ အိုက္စလန္ မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ၇၉ ၾကိမ္ေျမာက္ PEN International ရဲ႕ ကြန္ဂရက္ က ျမန္မာျပည္ထဲမွာ PEN Myanmar ကို တရား၀င္ဖြင့္လွစ္ဖို႕ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္လို႕ ေရးသားေဖၚျပခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေဆာင္းပါးထဲမွာပဲ အက်ဥ္းသားေဟာင္း ဘေလာ့ဂါ ေနဘုန္းလတ္ က “PEN Myanmar ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ အိပ္မက္၊ ခါးသီးတဲ့အတိ္တ္တုန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႕က သူမ်ားေတြရဲ႕ အကူအညီကိုပဲ ရယူခဲ့ရတယ္၊ အနာဂတ္မွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အဖြဲ႕က ကမၻာတစ္လႊားက ဒုကၡေရာက္သူေတြ ကို ကူညီႏိုင္ေတာ့မွာပါ” လို႕ ေဆာင္းပါး ရွင္ကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ စာေရးဆရာ ေဖျမင့္ကလဲ အဲဒီေဆာင္းပါးထဲမွာပဲ “ ျမန္မာဟာ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ပိတ္ဆို႕မွဳေအာက္မွာ ကာလရွည္စြာ ေနခဲ့ရတယ္၊ ႏိုင္ငံတစ္ကာ က စာေရးဆရာေတြ ရဲ႕ လွုပ္ရွားမွဳေတြနဲ႕ ကမၻာ့စာေပ အသိုင္း အ၀ိုင္း အေျခအေနကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ မသိႏိုင္ခဲ့ဘူး၊ ကမၻာ့ၾကိးအေၾကာင္း ပိုမိုသိရွိလာဖို႕ အတြက္ ျမန္မာျပည္သူေတြအေနနဲ႕ ဒီလိုကမၻာ့ အဖြဲ႕အစည္းၾကီးေတြနဲ႕ ဆက္သြယ္ဖို႕လိုအပ္တယ္`“ လို႕ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

•    သစ္လြင္ေသာစာေပယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္လာရန္။

•   လြတ္လပ္စြာေရးသားထုတ္ေဖာ္ခြင့္ကိုကာကြယ္ရန္ႏွင့္ျမွင့္တင္ရန္။
•   ေက်ာင္းပညာေရးႏွင့္ ရသစာေပကို ေပါင္းကူးဆက္စပ္ရန္ႏွင့္ ျမွင့္တင္ရန္။

စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ (၃)ခ်က္နဲ႕ဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ PEN Myanmar ရဲ႕  Facebook Page https://www.facebook.com/penmyanmar မွာ PEN Myanmar အေၾကာင္း အေသးစိတ္ ၀င္ေရာက္ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာမ မသီတာ (စမ္းေခ်ာင္း) ရဲ႕ ပဲ့တင္သံဂ်ာနယ္မွာ ေဖၚျပခဲ့တဲ့ PEN Myanmar အေၾကာင္း ေဆာင္းပါ ကိုေတာ့ ဒီမွာ ၀င္ေရာက္ဖတ္ရွဳႏိုင္သလို PEN International မွာ ေဖၚျပခဲ့တဲ့ ေနဘုန္းလတ္နဲ႕ အင္တာဗ်ဴး Interview with Myanmar PEN’s Nay Phone Latt. မွာ ၀င္ေရာက္ဖတ္ရွဳႏိုင္ပါတယ္။

ရည္ညႊန္း၊
http://en.wikipedia.org/wiki/P.E.N.
PEN International Website: www.pen-international.org
Facebook : https://www.facebook.com/penmyanmar
Dennis Abrams, Publishing Perspectives: After 15 Years, PEN International Finally Opens in Myanmar

 ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏိုင္၀င္ဘာလ ၂၇ ရက္ အမ်ိဳးသားေန႕မွာ က်င္းပ ျပဳလုပ္မဲ့ PEN Myanmar ဖြဲ႕စည္းေရး ညီလာခံ. အား ၾကိဳဆိုေသာအားျဖင့္

အားလုံးကိုခ်စ္ခင္ေလးစားတဲ့

မမသီရိ
၁၃ ႏို၀င္ဘာ ၂၀၁၃